✍️ विवेक न्याैपाने
नेपालले गत तीन महिनामा करिब १२ करोड रुपैयाँ बराबरको यार्सागुम्बा निर्यात गरेको छ। यो बहुमूल्य जडिबुटी अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा अत्यन्त लोकप्रिय छ, मुख्यतया स्वास्थ्य फाइदाका कारणले। विशेषगरी चीन र अन्य एसियाली देशहरूमा यसको ठूलो माग रहेको छ।
नेपालका उच्च हिमाली क्षेत्रमा पाइने यो दुर्लभ जडिबुटी “हिमाली सुन” भनेर पनि चिनिन्छ। यार्सागुम्बाले उर्जामा वृद्धि, प्रतिरक्षा प्रणालीलाई बलियो बनाउन, र थकान हटाउन मद्दत गर्ने विश्वास गरिन्छ।
यो व्यापारले नेपालमा अर्थतन्त्रलाई मजबुत बनाउन योगदान पुर्याएको छ भने, स्थानीय समुदायहरूको आयको स्रोत पनि बनेको छ। तथापि, अवैध उत्खनन र अत्यधिक दोहनका कारण यसको संरक्षणमा चुनौतीहरू बढिरहेका छन्। सरकार र स्थानीय निकायहरूले यसको दीर्घकालीन संरक्षणका लागि थप प्रयास गर्नुपर्ने देखिएको छ।
यो सफल निर्यातले नेपालको जैविक सम्पदाको आर्थिक महत्त्वलाई पनि उजागर गरेको छ।